MÔ HÌNH ABC

Hôm qua mình có một bệnh nhân đến khám rất lạ. Ông đi khám vì vết thương trên tay- do bị cháu cắn. Hỏi thăm ông, mình được biết do cháu (chậm phát triển ngôn ngữ) mải chơi game, ông giật lại điện thoại. Ngay lập tức cháu phản ứng bằng cách cắn vào tay ông.

Vậy có phải là cháu hư quá rồi không?

Thật ra, có thể phân tích hành vi này theo phương pháp “Phân Tích Hành Vi Ứng Dụng” - ABA (Applied Behavior Analysis)

Trong ABA, để hiểu hành vi, ta dùng mô hình A-B-C:

• A (Antecedent – Trước đó): Cháu bị giật game.

• B (Behavior – Hành vi): Cháu cắn.

• C (Consequence – Hậu quả): Người lớn phản ứng (la mắng, đau, hoặc thậm chí trả lại game).

Từ đó ta thấy: hành vi cắn có thể để phản đối việc bị lấy đồ, để đòi lại game, hoặc để gây sự chú ý.

Phụ huynh nên làm gì?

1. Xác định chức năng hành vi (con cắn để làm gì).

2. Dạy hành vi thay thế: thay vì cắn, con có thể ra hiệu, dùng tranh, hoặc tập nói “con muốn chơi thêm”, hoặc hướng con đến một trò chơi khác thay cho trò chơi game.

3. Khen thưởng ngay khi con làm đúng cách.

4. Không củng cố hành vi cắn (không trả lại đồ ngay khi con cắn), cũng không nên la mắng hành vi cắn, vì trẻ sẽ học ngay hành vi “la mắng” đó.

Thông điệp

Đừng vội nghĩ con hư. Mỗi hành vi là một cách con giao tiếp với thế giới, chỉ là con chưa biết nói bằng lời. Hiểu được ngôn ngữ ẩn sau hành vi, cha mẹ sẽ đồng hành với con hiệu quả hơn.