Hãy cho trẻ tiêm ngừa cúm.

Mùa cúm và một biến chứng hiếm: Viêm não hoại tử cấp (ANE)

Mùa cuối năm sắp đến, khi không khí bắt đầu lạnh hơn và bệnh cúm xuất hiện nhiều hơn ở trẻ nhỏ.

Hầu hết các ca chỉ sốt, ho, mệt mỏi rồi khỏi.

Nhưng đôi khi, cúm có thể dẫn đến một biến chứng hiếm gặp và cực kỳ nặng nề: viêm não hoại tử cấp – Acute Necrotizing Encephalopathy (ANE).

Một bệnh cảnh diễn tiến nhanh

Một nghiên cứu tại Mỹ gồm 41 trẻ mắc ANE liên quan cúm, với tuổi trung vị 5 tuổi, được thu nhận từ 23 bệnh viện.

Các trẻ khởi đầu bằng sốt, nôn, lừ đừ, co giật, rồi rơi vào rối loạn ý thức chỉ sau khoảng 2 ngày.

Tỷ lệ tử vong cao, khoảng 27 %, và phần lớn trẻ sống sót để lại di chứng thần kinh nặng (*)

Tại sao một số trẻ bị cúm lại nhẹ, nhưng một số trẻ khác lại diễn tiến nghiêm trọng?

RANBP2 – gen trung tâm của ANE

Trong nhóm 41 trẻ, 11 trẻ (27 %) mang biến thể trong gen RANBP2, còn được gọi là NUP358.

RANBP2 là một phần của nuclear pore complex, tham gia điều hòa vận chuyển và tín hiệu nội bào, đồng thời có vai trò trong kiểm soát phản ứng miễn dịch.

Khi RANBP2 này bị đột biến, cơ chế điều hòa này mất kiểm soát, dẫn đến bão cytokine và tổn thương não đối xứng đặc trưng của ANE. Đây là yếu tố di truyền chủ đạo giải thích vì sao chỉ một số trẻ phản ứng quá mức với virus cúm.

Các gen khác được phát hiện

Ngoài RANBP2, nghiên cứu còn phát hiện các biến thể đơn lẻ ở những gen khác: PRF1, SUOX, TBK1 và RNU4ATAC.

Các tác giả nhận định rằng những phát hiện này cho thấy tính đa dạng của các con đường di truyền có thể làm tăng “tính cảm nhiễm” của một số trẻ đối với virus.

ANE không phải là một bệnh đơn gen, mà là sự kết hợp giữa virus và nền tảng di truyền của vật chủ.

Thông điệp

“ANE là một biến chứng hiếm nhưng thảm khốc của cúm.

Các phát hiện di truyền giúp chúng ta hiểu vì sao cùng một virus có thể gây ra các kết cục rất khác nhau.

Và quan trọng hơn hết, phòng ngừa cúm là yếu tố quan trọng nhất. Hãy cho trẻ tiêm ngừa cúm.

Tài liệu tham khảo

(*)

Influenza-Associated Acute Necrotizing Encephalopathy (IA-ANE) Working Group; Silverman A, Walsh R, Santoro JD, Thomas K, Ballinger E, Fisher KS, Thomas AX, Appavu B, Kruer MC, Neilson D, Knoll J, Sharp AN, Edelman HE, Otallah S, Morgan A, Grzezulkowska A, Nguyen J, Rao LM, Hecht SM, Catalano L, Daigle H, Kronfol C, Wharton J, Adams D, Kalawi AZ, Kung M, Arellano JL, Smith L, Segal D, Feja K, Broomall E, Jayakar A, Arnold SR, Retallack H, Press CA, Gombolay G, McLaughlin MH, Kannan V, Thakkar K, Rezwan T, Hulfish E, Eid D, Meylor J, Peng D, Hurtado R, Nickerson T, Mandell I, Carbonell AU, Kerner-Rossi M, Jayaraman D, Davis M, Olivero R, Shah N, Osborne CM, Zhang B, Cortina C, Randolph AG, Rao S, LaRocca T, Van Haren KP, Wilson-Murphy M. Influenza-Associated Acute Necrotizing Encephalopathy in US Children. JAMA. 2025 Aug 26;334(8):692-701. doi: 10.1001/jama.2025.11534. PMID: 40736730; PMCID: PMC12311823.