XÉT NGHIỆM GEN TRONG ĐỘNG KINH KHỞI PHÁT SỚM – ĐÃ ĐẾN LÚC ĐỔI CÁCH TIẾP CẬN?

Trước đây, khi gặp trẻ bị động kinh sớm (sơ sinh, nhũ nhi), quy trình chẩn đoán thường bắt đầu bằng xét nghiệm xét nghiệm nhiễm trùng, điện giải, chuyển hóa rồi bước cuối cùng mới là xét nghiệm gen.

Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy xét nghiệm gen bằng công nghệ giải trình tự thế hệ tiếp theo (Next Generation Sequencing- NGS) có thể phát hiện nguyên nhân ở hơn 50% trẻ động kinh khởi phát sớm, đặc biệt với các trường hợp khởi bệnh ở sơ sinh:
Microarray chỉ phát hiện 8–17% trường hợp.
Xét nghiệm chuyển hóa phát hiện nguyên nhân khoảng 4%.
Trong khi đó, giải trình tự bảng gen (Gene panel sequencing) hoặc giải trình tự toàn bộ vùng mã hoá (Whole exome sequencing) có thể tìm ra gen bệnh lý trong 30–50% trường hợp.
Một số gen quan trọng thường gặp ở bệnh não động kinh khởi phát sớm như KCNQ2, SCN2A, STXBP1 có thể giúp hướng dẫn điều trị.

Dù vậy, xét nghiệm gen không phải “cây đũa thần” để tìm được chính xác nguyên nhân động kinh. Xét nghiệm gen có thể âm tính giả (bỏ sót đột biến) hoặc dương tính giả (phát hiện ra biến thể không giải thích được bệnh). Do đó, cần có một nhóm đa ngành gồm bác sĩ lâm sàng và bác sĩ di truyền, chuyên gia sinh học, sinh tin học (genome board) – cùng nhau phân tích và diễn giải kết quả gen để đảm bảo kết quả xét nghiệm được chính xác nhất.

Tóm lại, Xét nghiệm di truyền sớm có tiềm năng thay đổi cách tiếp cận chẩn đoán và điều trị động kinh khởi phát sớm, nếu được diễn giải cẩn trọng trong khuôn khổ một nhóm đa chuyên ngành.

Tài liệu tham khảo (link dưới comment)
Berg AT et al., 2017 – NGS panel/WES phát hiện gen bệnh lý trong \~30% ca, cao hơn microarray (8%) hoặc xét nghiệm chuyển hóa (4%).
Shellhaas RA et al., 2017 – Trên trẻ sơ sinh bị động kinh, xét nghiệm gen phát hiện nguyên nhân ở 75%, với các gen phổ biến: KCNQ2, SCN2A, STXBP1.